Het eerste station Haarlem werd geopend op 20 september 1839, als een van de drie stations van de spoorlijn Amsterdam – Haarlem, de eerste spoorlijn van de HIJSM en tevens de eerste Nederlandse spoorweg (Amsterdam – Halfweg – Haarlem), nu deel van de Oude Lijn.
Het oorspronkelijke stationsgebouw werd in 1906 vervangen door een nieuw gebouw van D.A.N. Margadant aan de nu hooggelegen spoorlijn. In 1908 was het gebouw geheel gereed.
Kenmerkend voor het gebouw zijn de twee verschillende in- en uitgangsgebouwen, en de situering van de wachtkamers en restauratie op het eilandperron. Het is het enige station in Nederland in de Art Nouveau of Jugendstil-stijl, en een van de markantste gebouwen in de stad Haarlem. Kenmerkend zijn onder meer de vele tegeltableaus in het gebouw.
Thermen Beauty Sauna van Egmond is ook uitstekend bereikbaar vanaf het station: buslijn 3 ( Haarlem-Noord) stopt bij de halte "Spaarnhovenstraat". (niet op zondag). Op zondag: buslijn 75 (IJmuiden) stopt 1 halte verder bij de Minahassastraat.
